Kan microkrediet voorkomen dat de coronacrisis een nog grotere voedselcrisis wordt?

Blog van Hans Perk, Oikocredit's Regional Director Africa.

Het VN-rapport bevat input van verschillende organisaties, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO). Deze organisaties erkennen steeds meer de vernietigende impact die de pandemie heeft op de armste en meest kwetsbare gemeenschappen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Zelfs vóór de uitbraak van Covid-19 hadden 135 miljoen mensen wereldwijd acute honger. Het uitbreken van het coronavirus veroorzaakt een voedselcrisis bovenop de gezondheidscrisis. Hierdoor kunnen miljoenen mensen sterven aan ondervoeding.

De internationale handel in koffie en cacao wordt geraakt door de coronacrisis. Maar we moeten niet vergeten dat boeren die zelf voedsel verbouwen en een overschot verkopen aan omliggende gemeenschappen, de ruggengraat vormen van voedselvoorziening in veel ontwikkelingslanden. De ETC Group schrijft in zijn rapport dat ongeveer 70% van de wereldbevolking gevoed wordt door kleine producenten. Nu de markten gesloten zijn en boeren moeite hebben om krediet te krijgen dat nodig is voor de voorbereiding van land en het kopen van zaden, lopen ze het risico honger te lijden. En ze zijn niet in staat om aan de behoeften van de lokale markt te voldoen. Zoals we uit het verleden weten verlaten mensen vaker het platteland, op zoek naar betere vooruitzichten in de steden, als hun voedselproductie onzeker wordt. Deze trend kan een verdere verspreiding van corona veroorzaken. Daarbij heeft slechte lokale levering en lagere productie op veel markten al geleid tot een stijging van de voedselprijzen van stabiele gewassen zoals rijst en maïs.

Begin mei meldden collega's van Oikocredit in Nigeria dat de straten vol stonden met mensen die demonstreerden tegen de lockdown en voedselhulp van de regering eisten. Dit was anders dan in Europa, waar we rond dezelfde tijd protesten zagen van mensen die het gevoel hadden dat hun vrijheid werd beperkt. In ontwikkelingslanden maken mensen zich niet alleen zorgen over hun gezondheid door corona, maar ook over honger.

Voedselhulp en steun van regeringen zijn cruciaal voor de meest kwetsbaren. Maar de steun is ook nodig voor instellingen voor microfinanciering die een belangrijke rol kunnen spelen in deze crisis.

Hoe is microkrediet een onderdeel van de oplossing?

Ongeveer een derde van de mensen die microkrediet krijgen bij de microfinancieringsinstellingen die we financieren, zijn boeren op het platteland. Oikocredit geeft al jaren de voorkeur aan organisaties die een aanzienlijk deel van hun leningen verstrekken aan kleinschalige boeren. Vaak zijn dit kortlopende leningen voor een paar maanden, waarmee de boeren zaden en kunstmest voor de volgende oogst kopen. Hun lening betalen ze terug van wat ze verdienen met de verkoop van hun producten aan buren en op lokale markten.

Veel van de door Oikocredit ondersteunde microfinancieringsinstellingen (MFI's) zijn relatief klein. Zelfs vóór de uitbraak van het coronavirus was het voor hen moeilijk om voldoende kapitaal te krijgen om leningen te verstrekken aan deze boeren. In de huidige crisis is dit nog moeilijker. In veel landen ontwikkelen centrale banken programma's ter ondersteuning van de formele banksector, maar kleine en niet-gereguleerde MFI's komen zelden voor deze steun in aanmerking.

Met lokale kantoren in ontwikkelingslanden kent Oikocredit deze organisaties goed en we werken al enkele jaren met hen samen. Oikocredit blijft zijn partners ondersteunen tijdens deze crisis. Dat is niet alleen belangrijk voor de MFI's, maar nog belangrijker voor de eindklanten die zij bedienen.

Oikocredit heeft bijvoorbeeld een extra investering van € 400.000 gedaan aan een partner waar al lang mee wordt samengewerkt in West-Afrika. Dit is een kleine MFI in het noorden van Mali met een sterke focus op plattelandsgebieden. De extra investering wordt gebruikt voor de financiering van kleinschalige tuinbouw- en graanboeren die hun boerderijen voorbereiden op het komende regenseizoen. Deze partner heeft weinig alternatieve financieringsbronnen om te voldoen aan de vraag naar kapitaal van zijn eindklanten. Dat komt doordat de National Agriculture Development Bank (BNDA), de belangrijkste financier van deze MFI, haar toelage voor dit jaar verlaagt. De eindklanten zullen nergens anders terecht kunnen om de financiering te krijgen die nodig is om hun families te onderhouden. Met de steun van Oikocredit kan deze partner krediet verlenen aan meer dan 2.000 boerenfamilies op het platteland van Mali.

Het werk van Oikocredit is er in deze crisis op gericht om onze partners te ondersteunen om deze storm te doorstaan. Hoe we vandaag ondersteuning bieden, heeft grote gevolgen voor nu en de toekomst. Door onze partners sterke en continue ondersteuning te bieden, kunnen zij op hun beurt mensen met een laag inkomen helpen om voedsel op tafel te krijgen. En zo helpen we uiteindelijk te voorkomen dat een gezondheidscrisis een voedselcrisis wordt.

Dit is een vertaling van de blog van Hans Perk op de site van Oikocredit International.